Search the Community

Muszę przyznać, że umiejętne połączenie whisky ze sztuką i kobiecymi akcentami to coś, co najbardziej przyciąga mój wzrok w alkoholowym biznesie. Porusza nie tylko kubki smakowe, ale też wrażliwość na sztukę. Nic dziwnego, że pewna butelka spod szyldu marki Compass Box przyciągnęła moją uwagę wśród innych. Compass Box jest stosunkowo młodą marką na tle wyjadaczy branży. przez Johna Glase'a (byłego dyrektora od spraw marketingu Johnnie Walker). Filozofia marki jest innowacyjność i transparentność w procesie tworzenia trunków. Firma nie destyluje sama swoich whisky, pozyskuje poszczególne destylaty od różnych firm tworząc unikalne blendy dojrzewające w beczkach wysokiej jakości. Compass Box w 2015 roku stworzyło kampanię transparentności w informowaniu konsumentów o składnikach blendów. Owa kampania spotkała się z dezaprobatą Scotch Whisky Association - taka całkowita transparentność miała być nielegalna w UK i UE. Kolejnym założeniem marki jest stawianie na artyzm i estetyczny wygląd etykiet i butelek trunku. Wystarczy popatrzeć na jakąkolwiek z butelek w portfolio Compass Box - małe dzieło sztuki. Niektóre serie opakowań powstają we współpracy z uznanymi artystkami. Tu płynnie przechodzę do tej jednej serii - Hedonism. Pierwsza edycja ukazała się w 2000 roku będąc równocześnie pierwszą whisky na etykietach której przedstawiono sylwetkę kobiety. Był to duży krok w branży alkoholowej - męski trunek, którego etykiety jak już przedstawiały postać - był nią oczywiście facet. Kobiecy wizerunek zaprezentowany przez markę spotkał się z pozytywnym przyjęciem zarówno u płci pięknej, jak i w gronie panów. Hedonism produkowana była z roku na rok, aż do momentu gdy zapas rzadkiej whisky zbożowej został wyczerpany. Wtedy od 2024 roku sposób wydawania Hedonism został zmieniony. Co roku wypuszczana jest nowa limitowana edycja Hedonism, ozdobiona innym pięknym oraz artystycznym obrazem kobiet. Ponadto orginalna Hedonism 2000 i Hedonism 10th. Anniversary swoje etykiety zawdzięczają grafice drzeworytowej. Obecnie każda z kobiet ozdabiająca whisky jest wykreowana przez inną artystkę. To za sprawą współpracy z agencją Stranger & Stranger, tworzącą z artystkami istne dzieła sztuki. Hedonism 2024 powstało jako pierwsze z corocznych edycji. Etykieta zaprojektowana we współpracy z artystką Stephanie Rew - szkocką malarką, której dzieła przedstawiają kobiety w różnych pozach na złotym wyrazistym tle. Dokładnie tak wygląda etykieta Hedonism 2024. Inspiracje barokiem oraz japońską sztuką z której czerpie Stephanie również jest widoczna. Hedonism 2025 w swej etykiecie prezentuje wręcz przeciwieństwo kolorystyczne wydaniu ubiegłorocznemu. Czerń i bordo są przeplecione odrobiną złota - w wizji Sofii Bonati ilustratorki z Argentyny. Charakterystyczne dla jej grafik są podobizny kobiet, wyeksponowanie ich przy pomocy mocniejszych i cieńszych linii. Hedonism posiada złote linie, które mają nawiązywać do linii magnetycznych i kompasu z nazwy Compass Box. Hedonism Quindencemus wydana w 2015 roku na 15 lecie marki. Nazwa quindencemus po łacinie oznacza: piętnasty. Etykieta zaprojektowana była przez Stranger & Stranger - emanuje przepychem i elegancją. Tło nawiązuje do kontaktu z naturą, który jest potrzebny każdemu a whisky powstaje dzięki płodom natury. Anniversary została wyprodukowana w 2010 roku na 10 rocznicę wypuszczenia Hedonism - klasyczny design kojarzący się z elegancją i władczością. Z tej edycji wyprodukowano jedynie 144 butelek. The Muse z 2018 roku powstała by uczcić kobiety w Światowy Dzień Kobiet. W smaku można można wyczuć tropikalne nuty. Hedonism Felicitas wyszła na 20. rocznicę pierwszej edycji owej serii. Etykietę zaprojektowało studio Stranger & Stranger projektujące artystyczne grafiki. Kobieta z głowy której wyrastają różne, piękne oraz kolorowe kwiaty. Grafika jest symbolicznym przedstawieniem kreatywności i różnorodność w smaku Felicitas. Idea, że choć wyszło jiż tyle edycji Hedonism, wciąż jest miejsce na nowe. Maximus jest jedyną whisky spod szyldu Hedonism nie posiadającą żeńskiej podobizny na etykiecie. Ten projekt etykiety nawiązuje do starej marki szkockiej Andrew Usher & Co. Old Vatted Glenlivet Whisky początku XX wieku. Inspirację znaleziono w archiwalnym plakacie z 1905 roku, a etykietę tamtej zaprojektował Chris Edmunts. Wyprodukowano tylko 1500 butelek Maximusa. Compass Box ujmuje nie tylko warstwą graficzną, ale również założeniami przyświecającymi firmie.

W ostatnim tygodniu obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Kobiet, dzień w którym kobiety mówią głośno o tym jak to jest być kobietą, jakie jeszcze nierówności nas dotykają w XXI w. W Polsce tradycyjnie kobiety obdarowywane są w ten dzień goździkami lub tulipanami. Środowisko branży whisky jest bezsprzecznie związane ze światem męskim. Chociaż niemal od początku historii tego alkoholu kobiety grały dużą rolę, robiły to w cieniu. Elizabeth i Hellen Cumming, Bessie Williamson to żeńskie przodowniczki w tym środowisku szkockiej, o nich już powstał wpis. Teraz skupimy się na master blenderkach, które zasłynęły w branży. Kim jest master blender/ka? W destylarniach jest to osoba odpowiedzialna za produkcję whisky (i innych trunków), zna proces destylacji krok po kroku zaczynając od wyboru ziaren odpowiednich do danego gatunku whisky, przez fermentację i destylację po leżakowanie i butelkowanie. Nadzoruje i posiada pełną wiedzę o procesie produkcji danej whisky. Wie co nadaje indywidualny smak alkoholu. Master blender/ka podejmuje decyzje, wybiera składniku, koordynuje. Innymi słowy jest od wszystkiego, co za tym idzie musi być wszechstronnie wykształcony. Pierwszym skojarzeniem dotyczącym sylwetki master blendera jest mężczyzna w okolicach 40. W rzeczywistości wiele na tym stanowisku jest kobiet. Rachel Barrie Kobieta ze 30 letnim stażem w branży whisky, master blenderka od 2017 roku w w Benriach Distillery Company. Chemiczka z wykształcenia, co niewątpliwie pomaga jej w praktykowanym zawodzie. Kobieta degustowała na przestrzeni dekad pracy alkohole z 150 000 beczek. Pod swoją pieczą ma takie destylarnie jak: Glenglassaugh, Benriach oraz GlenDronach. Zarządza kilkoma destylarniami na raz. Rachel znalazła się w składzie Hall of Fame, zrzeszającym master blenderów z ponad 30 letnim stażem pracy w branży whisky. Została odznaczona wyróżnieniem Keeper of the Quaich, prestiżowym w kręgach whisky za wyjątkowy wkład rozwój branży. Rachel często wspomina, że dla niej rola master blenderki w Benriach jest sztuką, marzeniem dla artysty. Lubi eksperymentować tworzyć unikalne profile smakowe. Ceni sobie harmonijne smaki - nuty przypraw łączy z kremowymi smakami. Barrie w 2021 roku stworzyła prawie 200 letnią whisky, najstarszą jaka kiedykolwiek wyszła z destylarni Glendronach. Ponadto kierowała wprowadzeniem na rynek serii szkockiej wśród nich 50 letni Glenglassaugh. Brown-Forman Corporation, właściciel destylarni w których pracuje Rachel ma cele i strategię związaną z inkluzywnością, wspiera wyrównanie szans kobiet w biznesie. Jednym z projektów jest GROW (Growing Opportunities for Women), którego celem jest stwarzanie możliwości rozwoju kobiet na zarządzających stanowiskach. Dr. Emma Walker Pierwsza kobieta master blenderka w destylarni Johnnie Walker zadebiutowała w 2022 roku. Emma Walker uprzednio pracowała dla Diageo jako doktorantka chemiczka, specjalizując się w mieszaniu i destylacji w różnych gorzelniach należących do koncernu. Emma współtworzyła z artystą Jamesem Jeanem Blue Label Lunar New Year Limited Edition wdany w 2024 r. oraz Blue Label Elusive Umami Edition z 2023 roku we współpracy z szefem kuchni Kei Kobayashi. Walker w wywiadach wspomina, że miała pozytywne doświadczenia w swojej karierze w męskim świecie. Podkreśla jednak, że ważne jest by mówić o różnorodności płci w zespołach branży whisky. Sama Emma angażuje się w akcje mające inkluzywny charakter. Kristeen Campbell Macallan jest jedną z droższych i prestiżowych marek whisky, którą każdy z nas kojarzy. Właśnie w Macallanie pracuje kobieta o wyjątkowym, nadzwyczajnym zmyśle węchu. Kobieta początkowo pracowała jako technik jakości whisky w The Macallan Edrington, następnie objęła stanowisko master blenderki Cutty Sark, potem The Famous Grouse i na koniec Nacked Grouse. w 2019 r. stała się master blenderką The Macallan. Stała się zatem pierwszą kobietą na stanowisku master blendera w Macallanie. Współtworzyła pod ich brendem The Reach, najstarszą whisky jaką marka wypuściła. Jej wkład był tak istotny, że zrobiono odlew jej dłoni jako jednej z trzech, które podnoszą butelkę The Reach. Jedna taka butelka sprzedana zostaa za ponad 1,2 miliona złotych. Kristeen nigdy w młodości nie podejrzewała, że będzie pracować w branży alkoholowej. Skończyła studia o naukach o żywności, po uzyskaniu dyplomu zaczęła pracę w laboratorium testując jakość alkoholi. Szybko okazało się, że ma wyjątkowy dar do rozpoznawania wieku aromatów. Eksperymentowała z różnymi pracami związanymi z kulinariami a w końcu wylądowała w Endrington (firmie macierzystej The Macallan). Pełniła tam stanowisko miksera stażysty, w 2019 roku zaproponowaną ją na master blenderkę Macallana. Historie tych trzech silnych kobiet pracujących w destylarniach jako master blenderki. Łamią stereotypowe skojarzenia, jakoby whisky była domenom mężczyzn. W rzeczywistości branża whisky jest polem do pracy i rozwoju dla obu płci w tym samym stopniu. Rzadziej spotyka się kobiety na kierowniczych stanowiskach, takich jak master blender, jednak od kilku lat coraz więcej kobiet obejmuje tę funkcję. Warto cały czas mówić o inkluzywności w środowisku pracy. Kobiety wciąż zarabiają mniej w stosunku do mężczyzn na tych samych stanowiskach. W przypadku branży alkoholowej cały czas podświadomie widzi się mężczyzn na stanowiskach kierowniczych.

Kobiety w obecnym czasie coraz liczniej i częściej spożywają whisky, stają się członkiniami społeczności nawet stają się czołowymi Master Blenderaami poszczególnych marek. Ten stan jest czymś stosunkowo nowym, na przestrzeni czasu kobiety miały wkład w świat whisky, lecz nie mówiono o tym. Historia tego bursztynowego alkoholu nie wyglądałaby tak samo bez żeńskiego wkładu. Naturalnie kojarzymy branżę alkoholową, szczególnie mocnych alkoholi premium z mężczyznami. Ma to związek z kulturowym podejściem do picia wysokoprocentowych alkoholi - kobiety miały być zbyt delikatne (chyba, że Słowianki?) na ostry palący smak. Whisky od najstarszych czasów była kojarzona z męskim sposobem spędzania czasu i tradycyjnymi rolami. Jeszcze w XX wieku rolą kobiety było przede wszystkim zajmowanie się dziećmi i domem - z wiadomych względów nie miały tyle okazji do raczenia się alkoholem co mężczyźni, a warto pamiętać, że w pracy alkohol nierzadko był stałym punktem dnia. Tym niemniej na początku historii whisky kobiety miały (i mają) ważny wkład w branżę. Chcę opisać początki tej branży z perspektywy kobiet, które na przestrzeni wieków zajmowały ważne miejsce w niej i wprowadzały innowacje. Elizabeth i Helen Cumming Kobiety zamieszkujące Szkocję XIX wieku były świadkiniami rosnących podatków na alkohole, w tym na whisky - Anglicy kontrolowali rynek szkockiej, a opłaty obciążające gorzelnie różniły się w każdym osobnym przypadku. Helen wraz ze swym mężem Johnem na początku wieku kupili farmę na wzgórzu Mannoch w Szkocji, nazwali ją Cardow. Ze względu na podatki w tamtych latach kwitł czarny rynek whisky, do którego małżeństwo postanowiło dołączyć. John pracował na farmie gdy Helen zajmowała się domem i ich destylarnią, ponadto była odpowiedzialna za dystrybucję. Udawała się w długą ponad 30 km wyprawę do najbliższego miasta Eglin z whisky ukrytymi pod połami spódnicy, które sprzedawała na ulicach miasteczka. Zdarzało się, że handlowała szkocką przez okna swojego domu gdy przechodził w pobliżu wędrowiec. Cummingowie budowali dobrą reputację wśród nielegalnych gorzelni dzięki swojej dobrej jakości single maltom. Helen nie tylko miała głowę do handlu, wiedziała jak odpowiednio uniknąć wykrycia. Urzędnicy zbliżający się do jej domostwa zastawali piekarnie i gościnną gospodynię częstującą ich herbatą. W miejscowości nie było żadnego miejsca na nocleg więc zostawali na noc u Helen. Zajęci spożywaniem wypieków nie zauważali, że gospodyni wychodziła przed dom i machała czerwoną flagą, ostrzegając innych nielegalnych gorzelników przed niebezpieczeństwem. Podobno John został ukarany trzy razy w czasie prowadzenia gorzelni, jednak interes małżeństwa cały czas kwitł. Helen Cumming była jedną z królowych multitaskingu XIX wieku - w międzyczasie wychowała ósemkę dzieci, ze swym najstarszym synem rozszerzała dystrybucję ich alkoholu. Dekadę później podatki na whisky zostały obniżone, możliwe stało się zakupienie przez Johna licencji na destylację. W owym czasie Lewis poślubił kobietę o imieniu Elizabeth, która od razu zaangażowała się w rodziny biznes whisky. Elizabeth miała ścisły matematyczny umysł więc idealnie dopełniała się w interesach z Helen. Z najmniejszą destylarnią w kraju udało się kobietom wypracować sobie popularność. W następnych latach zmarł John - ze względu na prawo obowiązujące w Szkocji kobieta nie mogła być właścicielką ziemi więc posiadłość otrzymał Lewis. On i Elizabeth rozwijali interes, który szedł tak dobrze, że do upraw pola zatrudnili pracowników na lato, a resztę roku poświęcali whisky. W 1872 roku Lewis odszedł przedwcześnie pozostawiając kobiety z destylarnią, Elizabeth postanowiła zarejestrować ich single malt jako znak towarowy pod nazwą Car-Dhu czyli Czarna Skała. Helen zmarłą w 1874 roku jako spełniona twórczyni jednej z marek whisky, handlarka, matka i babka 56 wnuków. Elizabeth Cumming Elizabeth by sprostać zapotrzebowaniu kupiła więcej ziemi i przeniosła destylarnię w nowe miejsce, nazwała je New Cardow. Stare budynki destylarni sprzedała nowej destylarni - Glenfiddich. Interes kobiety kwitł pomimo kryzysów na rynku. Pod koniec życia Elizabeth sprzedała gorzelnię Johnnie Walker & Sansow uprzednio zabezpieczając rodzinę i dotychczasowych pracowników, niedługo później zmarła. Do tej pory większość butelek whisky Cardhu ma na zachowanej w czerwonych barwach etykiecie kobietę trzymającą w rękach flagę - ku pamięci Helen i jej dziedzictwa. Kobiety Cumming są dowodem na to, że już setki lat temu zajmowały się tym "typowo męskim" alkoholem jakim jest whisky i miały duży wkład w branżę. Bessie Wiliamson Urodzona w Glasgow w 1910 roku, Bessie Williamson nie miała bezpośrednich związków z Islay ani z branżą whisky. Jednakże, dzięki swojej determinacji i przedsiębiorczości, stała się jedną z najbardziej znanych postaci żeńskich w historii whisky. Kobieta zaczęła pracować w destylarni podczas wyjazdu wakacyjnego na Islay w 1934 roku jako stenografistka. Przykładała się do wykonywanej pracy i zdobyła uznanie właściciela destylarni, który awansował ją na stanowisko kierowniczki biura. Podczas II wojny światowej Laphroaig służyło jako baza amunicyjna. Bessie otrzymała zadanie zarządzania tym obiektem, co wymagało od niej nie tylko umiejętności organizacyjnych, ale także zdolności do utrzymania ciągłości produkcji whisky. Po śmierci właściciela w 1954 roku przejęła zarządzanie Laphroaig. W czasach po zakończeniu wojny Bessie podróżowała po całym świecie jako przedstawiciel Scoth Whisky Association. W międzyczasie poznała na wyspie swojego przyszłego męża - Kanadyjczyka mieszkającego na wyspie. Naciski społeczne po ślubie pary zmusiły kobietę do znalezienia partnera biznesowego i odsprzedania części swoich udziałów Long John Distillers. Pieniądze ze sprzedaży i rosnącej popularności whisky pozwoliły na planowane przez Bessie innowacje na terenie zakładu. Kilka lat później sprzedała resztę udziałów Long John Distillers i udała się na zasłużoną emeryturę. Historia tej inspirującej kobiety stała się inspiracją do stworzenia edycji specjalnej Laphroaig 25 y.o. The Bessie Williamson Story. Te dwie historie kobiet zajmujących się stereotypowo męskim zajęciem są bardzo inspirujące i nie dlatego, że wbrew kulturowym podziałom spróbowały sił w męskim zawodzie. Na podziw zasługuje ich wszechstronność, z rana opiekowały się dziećmi bądź gotowały, popołudniami doglądały produkcji szkockiej whisky. Ich zmysł biznesowy i nowatorskie pomysły na te czasy w których przyszło im żyć. ~ Briella